برآورد قاچاق پوشاک و نساجی در سال 1383
قاچاق كالا، بازرگاني غيرقانوني است كه اثرات اخلالي اخلاقي زيادي بر متغييرهاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي كشور دارد. قاچاق كالا از يك سو درآمدهاي گمركي و مالياتي دولت را كاهش مي‌دهد، از سوي ديگر امكان كنترل استانداردهاي توليد كالا را از بين مي‌برد. در نتيجه قاچاق، نظام اطلاعات اقتصادي كشور، مختل مي‌شود و تصميم‌گيري اقتصادي با اخلال و انحراف مواجه شده و سياست‌گذارهاي، كارايي و تأثير خود را از دست مي‌دهند. قاچاق كالا از آنجا كه عمل غيرقانوني است، نظم حقوقي جامعه را هم نامتعادل مي‌كند و رواج آن مي‌تواند اساس و نظم اجتماعي را با مخاطره مواجه سازد. مهمتر از همه قاچاق برخی کالاها موجب ضررو زیان تولید کننده داخلی و به تبع آن بیکاری تعداد زیادی در کشور می گردد. ضمن آنكه سالانه هزينه هاي زيادي (مالي و جاني) جهت مبارزه و جلوگيري از قاچاق كالا به دولت تحميل مي‌شود.
مهمترين علت گرايش افراد به قاچاق كالا ، سوآوري بالاي آن است كه معمولاً همراه با ريسك بالايي است. به طور كلي، محدوديتها و ممنوعيتهاي واردات و صادرات كالا و تفاوت قيمت كالا در بازار داخلي و ساير كشورها، زمينه اصلي بروز قاچاق كالا را فراهم مي‌نمايد. براي مثال برای تولید کنندگان مختلف صنایع نساجی و پوشاک کشور، هر ساله با توجه به نرخ تورم دو رقمی و افزایش هزینه های مختلف تولید ، قیمت تمام شده محصولات تولیدی آنها افزایش می یابد. در نتیجه قیمت تولیدات مرتبط با پوشاک و نساجی در ایران نسبت به کشورهای عمده تولیدکننده این گونه محصولات که از ثبات نسبی هزینه های تولید و حمایتهای مختلف دولتشان برخوردارند ، بیشتر می باشد. بدین ترتیب مابه التفاوت قیمت در بازار داخلی و قیمت در کشورهای عمده تولیدکننده اين گونه كالاها، و همچنین برخی عوامل دیگر، موجب سودآوری واردات قاچاق محصولات نساجی و پوشاک از سایر كشورها به ایران شده است. در مقابل، كالاهايي كه قيمت آنها در بازار داخلي کمتراز كشورهاي ديگر است از ايران به سایر کشورها به خصوص کشورهای همسایه قاچاق مي‌گردند.
در هر حال اگر چه در سالهاي اخير اقداماتی توسط دولت براي كنترل قاچاق كالا انجام گرفته، اما اين اقدامات نتوانسته موجب کم شدن قاچاق کالا از ایران و یا از سایر کشورها به ایران در حد وضعيت ايده‌آل گردد.
حال با توجه به مباحث فوق الذکر در این گزارش بصورت اجمالی و مختصر، برآوردی از قاچاق پوشاک به ایران از سایر کشورها در سال 1383با توجه به روش اختلاف آماري عرضه و مصرف واقعي پوشاک ارائه مي شود. لازم بذکر است در اين روش ابتدا با توجه به آمار بودجه خانوار(مصرف سرانه و سالانه پوشاک در خانوارهاي روستايي و شهري) و جمعيت كشور به تفكيك شهري و روستايي، مقدار مصرف واقعي پوشاک در سال 1383 برآورد مي گردد. بر این اساس در رابطه (1) ، چگونگي برآورد مصرف واقعي پوشاک را در يك سال نشان مي دهد.
رابطه(1) :
(جمعيت روستايي در سال n * مصرف سرانه پوشاک در خانوار روستايي در سال n) + (جمعيت شهري در سال n * مصرف سرانه مصرف پوشاک در خانوار شهري در سال n) = مصرف واقعي پوشاک در سال n
همچنین پس از برآورد مصرف واقعي پوشاک، نیاز به برآورد عرضه پوشاک می باشد. براي برآورد عرضه قانوني پوشاک ، مطابق رابطه(2)، ارزش توليد داخلي با ارزش واردات قانوني جمع و ارزش صادرات از آن كم مي گردد. شایان ذکر است، برای برآورد قاچاق هم می توان از مقدار تولید، تجارت و مصرف استفاده نمود و هم از ارزش ریالی و یا دلاری و غیره ، تنها باید توجه داشت که تمام متغیرهای مورد استفاده همه یا ارزشی یا مقداری باشند. در نتیجه در این مطالعه با توجه به دسترسی به آمار ارزش تولید ، تجارت و مصرف پوشاک در کشور ، برآورد قاچاق مربوطه براساس ارزش ریالی آن به قیمت جاری سال 1383 انجام گرفته است .
رابطه(2): صادرات – واردات قانوني + توليد داخلي پوشاک= عرضه پوشاک در سال 1383
حال براي برآورد قاچاق پوشاک در سال 1383 رابطه (3) كه اختلاف بين عرضه قانوني و مصرف واقعي خانوار است استفاده مي شود.
رابطه (3): مصرف واقعي پوشاک دراین سال - عرضه قانوني پوشاک دراین سال = قاچاق پوشاک در سال1383
قابل ذكر است كه در صورت وجود قاچاق وارداتي پوشاک به کشور ، اندازه اين رابطه همواره منفي خواهد بود. به عبارت ديگر علامت منفي نشان دهنده ورود پوشاک قاچاق به کشور است.
جدول(1)،ارزش مصرف پوشاک خریداری شده در سال 1383
شرح ارزش مصرف(هزار ریال) جمعیت(نفر) ارزش کل(میلیارد ریال)
خانوار شهری 61/475 45966432 09/21862
خانوار روستایی 02/329 22378298 91/7362
جمع کل هزینه پوشاک - - 29225
ماخذ، مرکز آمار ایران.
جدول(2)، آمار تولید و تجارت پوشاک در سال 1383(میلیارد ریال)
ارزش تولید پوشاک در کشور ارزش فروش با لحاظ 25درصد سود بازرگانی فروش ارزش واردات ارزش صادرات
3/5221 6/6526 1/1493 8/1440
ماخذ، بانک مرکزی ایران و مرکز آمار ایران.
اطلاعات مورد استفاده برای برآورد ارزش عرضه واقعی و مصرف واقعی پوشاک کشور در جداول (1) و(2) آورده شده است. لازم بذکر است برای برآورد ارزش تولید پوشاک از آمار سایتهای اینترنتی بانک مرکزی ایران و مرکز آمار ایران استفاده شده است. این اطلاعات با توجه به آمار ارائه شده از ارزش تولید پوشاک به قیمت جاری در کشور شامل پوشاک تولیدی از انواع پارچه و چرم استخراج شده است. همچنین برای برآورد ارزش پوشاک خریداری شده توسط خانوار در سال مربوطه ، بیست و پنج درصد برای هزینه عمده فروشی و خرده فروشی این محصولات در نظر گرفته شده است. اطلاعات تجارت پوشاک نیز با توجه به کدهای تعرفه اقلام مختلف پوشاک در سال 1383 ، براورد شده است. شایان ذکر است آمار برآوردی از ارزش مصرف واقعی خانوار نیز با استفاده از داده های بودجه خانوار مرکز آمار ایران برای خانوارهای شهری و روستایی بصورت متوسط ارزش مصرف سرانه پوشاک در سال مد نظر و با توجه به آمار برآوردی از تعداد افراد روستایی و شهری در سایت مرکز آمار ایران بدست آمده است. در هر حال با توجه به اطلاعات برآوردی از تولید ، تجارت و مصرف پوشاک در جداول (1) و (2) ، ارزش واردات غیر قانونی و قاچاق پوشاک به کشور در سال 1383 حدود 1/22646 میلیارد ریال بوده است. این مقدار قاچاق پوشاک به کشور که حدود45/3 برابر ارزش پوشاک عرضه شده از محل تولید داخل در بازار کشور است. لازم بذکر است قاچاق برآوردی با توجه به برآوردهای صورت گرفته برای مصرف ، تولید و تجارت پوشاک در سال مورد بررسی بدست آمده و با تغییر این برآورده ها این مقدار نیز تغییر می نماید . برای نمونه اگر سهم سود عمده فروشی و خرده فروشی توزیع پوشاک داخلی در کشور پنجاه درصد ارزش تولید این اقلام در کشور فرض گردد ، آنگاه ارزش قاچاق پوشاک به کشور مبلغ 75/21340 میلیارد ریال در سال 1383 می گردد( حدود 94 درصد مقدار برآوردی اول). بدین ترتیب باید توجه شود که برآورد انجام گرفته با توجه به فرضیات در نظر گرفته همچنین ارزش برآوردی از تولید، تجارت و مصرف اقلام مختلف پوشاک در سال 1383 بدست آمده و این برآورد با تغییر آنها تغییر خواهد نمود. اما باید توجه داشت که برآورد بدست آمده از ارزش تجارت غیر قانونی (قاچاق) پوشاک در سال مورد بررسی به کشور، بسیار زیاد بوده است و حتی اگر با تغییر فرضیات و برآوردهای دیگر، ارزش این قاچاق نصف گردد، همچنان این مقدار واردات قاچاق برای کشور زیانهای زیادی داشته و خواهد داشت.
بطور کلی با توجه به برآورد انجام گرفته از قاچاق پوشاک در سال 1383 به کشور، مسئولین و متولیان کشور باید توجه داشته باشند که این آمار بسیار خطرناک برای اقتصاد کشور است، و لازم است با تغییر سیاستگذاری و برنامه ریزی در زمینه های مختلف مرتبط با تولید، تجارت و مصرف پوشاک کشور، زمینه کاهش قاچاق به کشورصورت پذیرد. چرا که افزایش تولید داخلی اقلام مختلف پوشاک می تواند زمینه ساز افزایش درآمد و اشتغال تعداد زیادی از نیروی کار جوان کشور را موجب گردد.
قاچاق كالا، بازرگاني غيرقانوني است كه اثرات اخلالي اخلاقي زيادي بر متغييرهاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي كشور دارد. قاچاق كالا از يك سو درآمدهاي گمركي و مالياتي دولت را كاهش مي‌دهد، از سوي ديگر امكان كنترل استانداردهاي توليد كالا را از بين مي‌برد. در نتيجه قاچاق، نظام اطلاعات اقتصادي كشور، مختل مي‌شود و تصميم‌گيري اقتصادي با اخلال و انحراف مواجه شده و سياست‌گذارهاي، كارايي و تأثير خود را از دست مي‌دهند. قاچاق كالا از آنجا كه عمل غيرقانوني است، نظم حقوقي جامعه را هم نامتعادل مي‌كند و رواج آن مي‌تواند اساس و نظم اجتماعي را با مخاطره مواجه سازد. مهمتر از همه قاچاق برخی کالاها موجب ضررو زیان تولید کننده داخلی و به تبع آن بیکاری تعداد زیادی در کشور می گردد. ضمن آنكه سالانه هزينه هاي زيادي (مالي و جاني) جهت مبارزه و جلوگيري از قاچاق كالا به دولت تحميل مي‌شود.
مهمترين علت گرايش افراد به قاچاق كالا ، سوآوري بالاي آن است كه معمولاً همراه با ريسك بالايي است. به طور كلي، محدوديتها و ممنوعيتهاي واردات و صادرات كالا و تفاوت قيمت كالا در بازار داخلي و ساير كشورها، زمينه اصلي بروز قاچاق كالا را فراهم مي‌نمايد. براي مثال برای تولید کنندگان مختلف صنایع نساجی و پوشاک کشور، هر ساله با توجه به نرخ تورم دو رقمی و افزایش هزینه های مختلف تولید ، قیمت تمام شده محصولات تولیدی آنها افزایش می یابد. در نتیجه قیمت تولیدات مرتبط با پوشاک و نساجی در ایران نسبت به کشورهای عمده تولیدکننده این گونه محصولات که از ثبات نسبی هزینه های تولید و حمایتهای مختلف دولتشان برخوردارند ، بیشتر می باشد. بدین ترتیب مابه التفاوت قیمت در بازار داخلی و قیمت در کشورهای عمده تولیدکننده اين گونه كالاها، و همچنین برخی عوامل دیگر، موجب سودآوری واردات قاچاق محصولات نساجی و پوشاک از سایر كشورها به ایران شده است. در مقابل، كالاهايي كه قيمت آنها در بازار داخلي کمتراز كشورهاي ديگر است از ايران به سایر کشورها به خصوص کشورهای همسایه قاچاق مي‌گردند.
در هر حال اگر چه در سالهاي اخير اقداماتی توسط دولت براي كنترل قاچاق كالا انجام گرفته، اما اين اقدامات نتوانسته موجب کم شدن قاچاق کالا از ایران و یا از سایر کشورها به ایران در حد وضعيت ايده‌آل گردد.
حال با توجه به مباحث فوق الذکر در این گزارش بصورت اجمالی و مختصر، برآوردی از قاچاق پوشاک به ایران از سایر کشورها در سال 1383با توجه به روش اختلاف آماري عرضه و مصرف واقعي پوشاک ارائه مي شود. لازم بذکر است در اين روش ابتدا با توجه به آمار بودجه خانوار(مصرف سرانه و سالانه پوشاک در خانوارهاي روستايي و شهري) و جمعيت كشور به تفكيك شهري و روستايي، مقدار مصرف واقعي پوشاک در سال 1383 برآورد مي گردد. بر این اساس در رابطه (1) ، چگونگي برآورد مصرف واقعي پوشاک را در يك سال نشان مي دهد.
رابطه(1) :
(جمعيت روستايي در سال n * مصرف سرانه پوشاک در خانوار روستايي در سال n) + (جمعيت شهري در سال n * مصرف سرانه مصرف پوشاک در خانوار شهري در سال n) = مصرف واقعي پوشاک در سال n
همچنین پس از برآورد مصرف واقعي پوشاک، نیاز به برآورد عرضه پوشاک می باشد. براي برآورد عرضه قانوني پوشاک ، مطابق رابطه(2)، ارزش توليد داخلي با ارزش واردات قانوني جمع و ارزش صادرات از آن كم مي گردد. شایان ذکر است، برای برآورد قاچاق هم می توان از مقدار تولید، تجارت و مصرف استفاده نمود و هم از ارزش ریالی و یا دلاری و غیره ، تنها باید توجه داشت که تمام متغیرهای مورد استفاده همه یا ارزشی یا مقداری باشند. در نتیجه در این مطالعه با توجه به دسترسی به آمار ارزش تولید ، تجارت و مصرف پوشاک در کشور ، برآورد قاچاق مربوطه براساس ارزش ریالی آن به قیمت جاری سال 1383 انجام گرفته است .
رابطه(2): صادرات – واردات قانوني + توليد داخلي پوشاک= عرضه پوشاک در سال 1383
حال براي برآورد قاچاق پوشاک در سال 1383 رابطه (3) كه اختلاف بين عرضه قانوني و مصرف واقعي خانوار است استفاده مي شود.
رابطه (3): مصرف واقعي پوشاک دراین سال - عرضه قانوني پوشاک دراین سال = قاچاق پوشاک در سال1383
قابل ذكر است كه در صورت وجود قاچاق وارداتي پوشاک به کشور ، اندازه اين رابطه همواره منفي خواهد بود. به عبارت ديگر علامت منفي نشان دهنده ورود پوشاک قاچاق به کشور است.
جدول(1)،ارزش مصرف پوشاک خریداری شده در سال 1383
شرح ارزش مصرف(هزار ریال) جمعیت(نفر) ارزش کل(میلیارد ریال)
خانوار شهری 61/475 45966432 09/21862
خانوار روستایی 02/329 22378298 91/7362
جمع کل هزینه پوشاک - - 29225
ماخذ، مرکز آمار ایران.
جدول(2)، آمار تولید و تجارت پوشاک در سال 1383(میلیارد ریال)
ارزش تولید پوشاک در کشور ارزش فروش با لحاظ 25درصد سود بازرگانی فروش ارزش واردات ارزش صادرات
3/5221 6/6526 1/1493 8/1440
ماخذ، بانک مرکزی ایران و مرکز آمار ایران.
اطلاعات مورد استفاده برای برآورد ارزش عرضه واقعی و مصرف واقعی پوشاک کشور در جداول (1) و(2) آورده شده است. لازم بذکر است برای برآورد ارزش تولید پوشاک از آمار سایتهای اینترنتی بانک مرکزی ایران و مرکز آمار ایران استفاده شده است. این اطلاعات با توجه به آمار ارائه شده از ارزش تولید پوشاک به قیمت جاری در کشور شامل پوشاک تولیدی از انواع پارچه و چرم استخراج شده است. همچنین برای برآورد ارزش پوشاک خریداری شده توسط خانوار در سال مربوطه ، بیست و پنج درصد برای هزینه عمده فروشی و خرده فروشی این محصولات در نظر گرفته شده است. اطلاعات تجارت پوشاک نیز با توجه به کدهای تعرفه اقلام مختلف پوشاک در سال 1383 ، براورد شده است. شایان ذکر است آمار برآوردی از ارزش مصرف واقعی خانوار نیز با استفاده از داده های بودجه خانوار مرکز آمار ایران برای خانوارهای شهری و روستایی بصورت متوسط ارزش مصرف سرانه پوشاک در سال مد نظر و با توجه به آمار برآوردی از تعداد افراد روستایی و شهری در سایت مرکز آمار ایران بدست آمده است. در هر حال با توجه به اطلاعات برآوردی از تولید ، تجارت و مصرف پوشاک در جداول (1) و (2) ، ارزش واردات غیر قانونی و قاچاق پوشاک به کشور در سال 1383 حدود 1/22646 میلیارد ریال بوده است. این مقدار قاچاق پوشاک به کشور که حدود45/3 برابر ارزش پوشاک عرضه شده از محل تولید داخل در بازار کشور است. لازم بذکر است قاچاق برآوردی با توجه به برآوردهای صورت گرفته برای مصرف ، تولید و تجارت پوشاک در سال مورد بررسی بدست آمده و با تغییر این برآورده ها این مقدار نیز تغییر می نماید . برای نمونه اگر سهم سود عمده فروشی و خرده فروشی توزیع پوشاک داخلی در کشور پنجاه درصد ارزش تولید این اقلام در کشور فرض گردد ، آنگاه ارزش قاچاق پوشاک به کشور مبلغ 75/21340 میلیارد ریال در سال 1383 می گردد( حدود 94 درصد مقدار برآوردی اول). بدین ترتیب باید توجه شود که برآورد انجام گرفته با توجه به فرضیات در نظر گرفته همچنین ارزش برآوردی از تولید، تجارت و مصرف اقلام مختلف پوشاک در سال 1383 بدست آمده و این برآورد با تغییر آنها تغییر خواهد نمود. اما باید توجه داشت که برآورد بدست آمده از ارزش تجارت غیر قانونی (قاچاق) پوشاک در سال مورد بررسی به کشور، بسیار زیاد بوده است و حتی اگر با تغییر فرضیات و برآوردهای دیگر، ارزش این قاچاق نصف گردد، همچنان این مقدار واردات قاچاق برای کشور زیانهای زیادی داشته و خواهد داشت.
بطور کلی با توجه به برآورد انجام گرفته از قاچاق پوشاک در سال 1383 به کشور، مسئولین و متولیان کشور باید توجه داشته باشند که این آمار بسیار خطرناک برای اقتصاد کشور است، و لازم است با تغییر سیاستگذاری و برنامه ریزی در زمینه های مختلف مرتبط با تولید، تجارت و مصرف پوشاک کشور، زمینه کاهش قاچاق به کشورصورت پذیرد. چرا که افزایش تولید داخلی اقلام مختلف پوشاک می تواند زمینه ساز افزایش درآمد و اشتغال تعداد زیادی از نیروی کار جوان کشور را موجب گردد.
