مزایا و محدویت های روشهای مختلف ایجاد
فروشگاههای زنجیره ای اصناف در ایران
استفاده از بنگاههاي خرده‌فروشي، در جهت تشكيل فروشگاههاي زنجيره‌اي، سابقه زيادي در جهان دارد و بسياري از فروشگاههاي بزرگ زنجيره‌اي با مشخص نمودن دستورالعمل‌هاي مختلف از افرادي (حقيقي و حقوقي) كه داراي امكانات وزيرساختهاي ساختمان، ابزارو ماشين آلات و ... با توجه به حداقل استانداردها، دعوت به همكاري در این زمینه مي‌نمايند. اين شعب براساس دستورالعمل ها و استانداردهاي فروشگاه زنجيره‌اي مادر تجهيز و با توجه به آن فعاليت مربوطه را انجام مي دهند. همچنين فروشگاه مركزي نظارت، كنترل و بازرسي بر عملكرد شعبه مربوطه تحت ضوابط فروشگاه انجام مي‌دهد و در صورتي كه شعبه مربوط در خارج از كشور فروشگاه اصلي باشد با توجه به قوانين و مقررات فروشگاه اصلي و كشور مربوطه كه در توافق‌نامه بين دو طرف مشخص شده، كليه فعاليتها مربوطه انجام مي پذيرد. حال با توجه به سياست مدنظر براي ايجاد فروشگاه زنجيره‌اي خرده‌فروشي از واحدهاي صنفي سنتي، با توجه به طرح تحول نظام توزیع کالا و خدمات در ایران ، انجام اين فعاليت در ايران اولا نياز به تدوين دستورالعمل و استاندارد طراحي، ايجاد و فعاليت فروشگاه زنجيره اي دارد، و ثانيا نياز به اطلاع رساني در جهت اعلام آمادگي متقاضيان داراي شرايط مربوط كه همان ساختمان قابل تبديل به شعبه فروشگاه زنجيره‌اي مي‌باشد . بدين‌ترتيب مهمترين چالش تحقق اين برنامه، مشاركت افراد صنفي داراي حداقل امكانات با توجه به دستورالعمل‌ها و استانداردهاي فروشگاه زنجيره‌اي مركزي مي‌باشد. البته با توجه به دستورالعمل‌هاي مربوط به ايجاد فروشگاههاي زنجيره‌اي، حداقل فضا براي ايجاد كوچكترين شعبه فروشگاه زنجيره‌اي 500 متر مربع مي‌باشد. در هر حال با توجه به محدوديت وجود اينگونه فضاي در مرحله اول و خواهان همكاري با فروشگاه زنجيره‌اي مركزي بودن در مرحله دوم، از مهمترين دغدغه‌ها و چالش اين سياست است. براين اساس در جدول ذيل برخي از روشها براي تأمين فضاي مورد نياز براي ايجاد شعبه فروشگاه زنجيره‌اي در ايران به همراه مهمترين محدوديت و مزاياي آنها، ارايه شده است.
خلاصه روشهاي ايجاد شعب فروشگاههاي زنجيره‌اي
اولويت | روش | محدوديت | مزايا |
1 | ايجاد شعبه فروشگاه زنجيره‌اي از طريق تبديل واحدهاي صنفي بزرگ كه در حال حاضر بصورت سنتي فعاليت دارند | 1ـ عدم وجود تعداد زيادي فضاهايي كه امكان تبديل آن به فروشگاه زنجيره‌اي باشد. 2ـ محدوديت وجود پاركينگ و فضاي پارک خودرو براي اينگونه واحدهاي صنفي | اين روش يكي ازبهترين روشها براي استفاده از امكانات فعلي براي ايجاد شعب فروشگاه زنجيره‌اي است كه مي‌بايد با حمايت دولت و ارايه تسهيلات مختلف براي اين منظور فضا را براي مشاركت بيشتر افراد صنفي در اين طرح آماده نمايند. |
2 | ايجاد شعبه فروشگاه زنجيره‌اي از طريق تبديل طبقاتي يا بخشي از مجتمع‌هاي اداري، تجاري و حتي مسكوني و پاساژها | 1ـ هزينه زياد تبديل فضاي مجتمع‌هاي تجاري به شعب فروشگاههاي زنجيره‌اي 2ـ امكان عدم رضايت برخي از مالكان واحدهاي صنفي قرار گرفته در فضاي مورد نياز 3ـ محدوديت داشتن فضاي توقف خودرو در بسياري از اينگونه مجتمع‌ها | با توجه به سرمايه گذاري گسترده در ايجاد و توسعه مجتمع‌هاي تجاري و غيره در سالهاي اخير، يكي از بهترين روشها بعد از روش اول، تبديل بخشي از مجمتع‌هاي تجاري، اداري و حتي مسكوني به شعب فروشگاه زنجيره‌اي با توجه به حداقل استانداردهاي مورد نياز براي اين منظور مي‌باشد |
3 | مشاركت مالكان ساختمانهايي كه قبلاً بعنوان شعب فروشگاه زنجيره‌اي استفاده مي‌شوند يا اجاره آن به فروشگاه زنجيره اي براي ايجاد شعب فروشگاه | 1ـ محدوديت داشتن حداقل مساحت مورد نياز براي ايجاد شعب فروشگاه در بسياري از اينگونه واحدها 2ـ تجربه ناموفق گذشته اينگونه شعب به خصوص در صورت قرار گيري در محل نامناسب از نظر موقعيت فضا و مكاني 3ـ مشكلات حقوقي واگذاري مالكيت برخي از اين واحدها به خصوص در صورت دولتي بودن آنها | در صورتي كه اين مكانها داراي حداقل مساحت و ساير پيش‌نيازهاي مناسب براي ايجاد شعب فروشگاه زنجيره‌اي باشد، اين روش نيز با توجه به ماهيت طرح و استفاده از امكانات موجود، يكي از مناسبترين راهها براي ايجاد شعب مورد نظر مي‌باشد. |
4 | مشاركت تعداد زيادي از واحدهاي صنفي سنتي همجوار براي ايجاد شعب فروشگاه زنجيره‌اي با ادغام در هم | 1ـ محدوديت فضاي مناسب از نظر طول و عرض براي تشكيل شعب فروشگاه 2ـ نياز به مشاركت تعداد زياي واحد صنفي براي آماده كردن حداقل مساحت مورد نياز 3ـ عدم وجود پاركينگ در بسياري از اين فضاها 4ـ هزينه بسيار زياد تبديل اينگونه فضاها به شعب فروشگاه زنجيره‌اي | با توجه به محدوديتها و مشكلات اين روش به خصوص نياز به مشاركت تعداد زياد واحدهاي صنفي و هزينه بسيار زياد آن همچنين مشكلات مربوط به تبديل و تغيير شكل اينگونه واحدها از نظر استحكام بنا، انجام چنين كاري تقريبا بسيار محدود و كم مي‌باشد. |
5 | مشاركت تعداد زيادي از واحدهاي صنفي در طراحي، ساخت و ايجاد فروشگاه زنجيره‌اي با توجه به همه استانداردهاي معمول براي اين منظور | 1ـ‌هزينه زياد لازم براي طراحي و ساخت و همچنين خريد زمين و ساير موارد مورد نياز در اين زمينه 2ـ عدم استفاده از امكانات فعلي نظام توزيع سنتي در اين روش | اين روش يكي از ساده‌ترين راهها براي اين منظور است ولي با اصل موضوع يعني استفاده از امكانات فعلي نظام توزيع كالا و خدمات منافات دارد. بهتر است از اين روش در زمان فعاليت فروشگاه در جهت توسعه آن در صورت عدم وجود فضاي مورد نياز از ساير روشها، استفاده گردد. |
6 | ساخت شعب فروشگاه با استفاده از مصالح ارزان و سريع نظير چادر، سوله‌هاي مختلف توسط فروشگاه مركزي | 1ـ خطرات مربوط به آتش سوزي، دزدي يا ساير حوادث غيرمترقبه كه موجباً كم‌شدن امنيت و آسايش اينگونه شعب مي‌گردد | اين روش براي ايجاد شعب در مناطق محروم و حاشيه شهرها در صورت نبود فضاي مناسب به خوصص براي بهره‌برداري رسيدن سريع شعب فروشگاه و همچنين براي برگزاري حراج‌ها در مناطق مورد نظر مي بايد مورد استفاده قرار گيرد. |
7 | فروش اوراق سهام فروشگاه و يا دريافت تسهيلات بانكي و غيره براي ايجاد شعب جديد | 1ـ امكان عدم استقبال در خريد اوراق سهام يا عدم پرداخت تسهيلات توسط نظام بانكي 2ـ عدم استفاده از امكانات فعلي نظام توزيع دستي در اين روش | اين روش نيز مناسب مرحله توسعه فروشگاه است. اما مي توان از آن در صورت مشاركت افراد در خريد اوراق سهام و همچنين امان دريافت تسهيلات و اعتبارات ارزان قيمت براي ايجاد شعب مورد استفاده قرار گيرد. |
8 | اجاره ساختمان مناسب براي ايجاد شعب فروشگاه زنجيره‌اي | 1ـ امكان مالكان باتغيير ملك با توجه به استانداردهاي شعب فروشگاه زنجيره‌اي 2ـامكان عدم وجود ساختمانهايي كه داراي حداقل امكانات باشند در محل مورد نياز براي ايجاد شعب وجود دارد. | در صورتي كه فضاي مناسب براي ايجاد واحد مربوطه باشد اما مالك يا مالكان مشاركت در طرح نمي‌نمايند مي توان بعد از بررسي اقتصادي و بازاريابي از اين روش براي ايجاد شعب در مناطق مورد نياز استفاده نمود. |
