مروری بر قوانين و مقررات بخش بازرگاني در برخی كشورها
در اين گزارش چارچوب‌هاي قوانين نظارتي حاكم بر بخش توزيع و مقررات مربوط به بخش بازرگاني در كشورهاي عضو سازمان همكاري اقتصادي و توسعه، بررسي و مقايسه گردیده است. در بخش خردهفروشي در این كشورها يك‌سري مقررات محدود كننده شامل دو بخش، يكي مقررات مرتبط به دسترسي به بازار و ديگري قوانين حاكم بر عملكرد واحدهاي بازرگاني وجود دارد.
عمده‌ترين محدوديت مربوط به بخش اول، شامل پيش‌نيازهاي لازم براي افتتاح و آغاز به فعاليت در بخش خردهفروشي است كه خود شامل تشريفات ثبت در دفاتر تجاري رسمي و اخذ مجوز و پروانه براي راه‌اندازي و گسترش يك واحد بازرگاني، موقعيت جغرافيايي و مكاني و وجود انحصارهاي مكاني براي يك‌سري محصولات خاص، مي‌شود. جدول (1) كشورهاي OECD را در زمينه مقررات مربوط به دسترسي بازار و موانع موجود در بخش ورود به بازار و عملكرد واحدها، دسته بندي كرده است.
طبق آمارهاي مستند پايگاه اطلاعاتي OECD، در 63 درصد از كشورهاي عضو OECD، براي راه‌اندازي يك واحد توزیعی، نيازي به ثبت رسمي وجود ندارد و در 13درصد از آنها راه‌اندازي واحد خرده فروشی ، حداكثر15 تا30 روز طول مي‌كشد. در 24درصد بقيه نيز بين 0تا 15 روز وقت صرف می شود . يكي از عمده ترین موانع توسعه خرده‌فروشي‌ها ، قوانين مرتبط با ناحيه‌بندي و موقعيت مكاني آن‌هاست. در 78درصد از كشورهاي OECD، قوانين و مقررات خاصي بر برنامه‌ريزي شهري وضع شده است.
جدول (1) اسامي كشورهاي OECD مشمول قوانين مربوط به دسترسي به بازار، حاكم بر بخش خردهفروشي در سال 1998
قوانين مربوطه
ثبت در دفاتر رسمي
اخذ مجوز يا پروانه
انحصار كالاهاي دارويي و برخي محصولات خاص
استراليا
جمهوري چك
فرانسه
ايتاليا
كره
هلند
مجارستان
در بيشتر كشورهاي OECD به استثناي:
نروژ
سوئيس
استراليا
فنلاند
ايرلند
-
اتريش
بلژيك
دانمارك
فرانسه
ايتاليا
سوئد
انگليس
مأخذ: پايگاه اطلاعاتي بين‌المللي قوانين OECD
اين جوازها شامل محدوديتهاي حاكم بر موقعيت مكاني_ جغرافيايي فروشگاه و مجوزهاي خاص براي استقرار و ناحيه‌بندي فروشگاهها مي‌شود. در ايران نيز به مجوز اتحاديه‌ها (پروانه کسب ) براي ایجاد فروشگاه نياز است. اما در پنج كشور استراليا، فنلاند، ايرلند، نروژ، سوئيس و ژاپن معيار مشخصي براي دريافت مجوز قبل از تأسيس وجود ندارد. علاوه بر دو مورد قبلي يك‌سري انحصارات قانوني ملي يا محلي براي تأسيس فروشگاههاي ارايه كننده بعضي از محصولات خاص، وجود دارد، كه شامل محصولات دارويي، دخاني و الكل مي‌باشد. حدود 56درصد از كشورهاي OECD با اين محدوديت روبه رو می باشد ، البته از لحاظ انحصار حاكم بر فروش نوع محصولات فوقالذكر با يكديگر متفاوت‌‌اند. در ايران نيز اين انحصارها به چشم مي‌خورد ضمن آن كه خريد و فروش برخي از كالاها مثل الكل و مواد مخدر ممنوع مي‌باشد. در هر حال وجود انحصارات محلي ، مانعي بر سر راه رقابت و محدودكننده انتخاب مصرف‌كنندگان خواهد بود. انحصارهاي حاكم بر فروش محصولات دارويي در ده كشور كه در جدول (2) مشخص شده‌اند، حاكم است. در مورد فروش الكل در كشورهاي فنلاند، ايسلند، نروژ، لهستان، سوئد و تركيه و در خصوص فروش توتون و تنباكو در استراليا، فرانسه، مجارستان، ايتاليا و اسپانيا اين محدوديت‌ها وجود دارد.
جدول (3) قوانين و مقررات ويژه فروشگاههاي بزرگ را در سال 1998 نشان مي‌دهد در اين جدول به وضوح مشخص است كه چه كشورهايي از اعضاي OECDبا اين محدوديت‌ها روبه‌‌رو بوده‌اند و در ضمن چه كشورهايي در پنج سال اخير با قوانين سخت‌تر و محدودكننده‌تري درگير بوده‌اند. علاوه بر آنچه كه در جدول (2)ذكر شد، طبق اطلاعات و آمار پايگاه قوانين بين‌المللي OECD در سال 1998 قوانين حداقل (سقف) فضا براي عرضه كالاها در 24درصد از كشورهاي OECD اصلاً موضوعيتي نداشته است. اين كشورها عبارت‌اند از: استراليا، كانادا، جمهوري چك، هلند و سوئد. اما در ساير كشورها حداقل مساحت تعيين شده در قانون براي واحدهاي عرضه كننده كالاها، از كشوري به كشور ديگر متفاوت است. اين حداقل مساحت از 300 مترمربع در فرانسه تا 5000 مترمربع و بيشتر در سوئيس و مكزيك متفاوت مي‌باشد. در بيشتر كشورهايOECD اين حداقل كمتر از هزار مترمربع است. قابل ذكر است در بيشتر كشورهايي‌كه در آنها قوانين مربوطه به حداقل متراژ واحد توزیعی كمتر است ، مدت زمان انتظار براي دريافت مجوز معمولاً بيشتر مي‌باشد ، مثلاً در كشور فرانسه كه حداقل متراژ ايجاد واحد صنفي300 مترمربع مي‌باشد ، زمان انتظار براي كسب مجوزهاي لازم تا چهار ماه نیز طول مي‌كشد، در حالي كه در كشورهايي كه حداقل متراژ بيشتر است مانند كشورهاي كره و مكزيك اين دوره حدود بيست روز طول مي‌كشد.
بخش ديگري از قوانين حاكم براين واحدها مربوط به محدوديت زمان فعاليت (ساعت كاري) و نحوه تعيين قيمت‌ها، مي‌باشد. محدوديتهاي مربوط به ساعات كاري به واسطه قانون كار يا به منظور حمايت از نيروي كار يا به دلايل مذهبي و غيره وضع مي‌گردد كه درحدود 74 درصد از كشورهاي OECD اين محدوديت قانوني حاكم است.فهرست كامل اين كشورها همراه ساعات و روزهاي كاري مجاز و حداقل تعطيلات اجباري در طي سال در جدول (2) در سال 1998 به خوبي مشخص است. اين وضعيت در مورد ساعات كاري بر اساس قانون نظام صنفي در ايران نيز اعمال مي‌گردد. در ميان كشورهاي OECD تنها جمهوري چك، مجارستان، ايرلند، كره، مكزيك، لهستان و سوئد در اين زمينه قوانين خاصي ندارند.
يكي ديگر از موانع محدودكننده فعاليت و عملكرد بخش توزيع و به طور كلي واحدهاي بازرگاني اعمال كنترلهاي قيمتي است. اين محدوديت‌ها در مورد محصولات دارويي، توتون و تنباكو، بنزين و تا حدي الكل و مواد غذايي اساسي خاص اعمال مي‌گردد. به طور كلي در 75درصد از كشورهاي OECD، كنترلهاي قيمتي بر بخش خردهفروشي اعمال مي‌شود. در فرانسه و بلژيك اختيارات نظارتي حاكم بر قيمت‌ها و عملكرد واحدها نسبتاً بالاست و در كنار آن كشورها اتريش، لهستان، يونان و ژاپن هم در اين زمينه از مقررات سختي برخوردار می باشند.
جدول (2) قوانين و مقررات خاص حاكم بر فروشگاههاي بزرگ (1998)
نام كشور
آيا قوانين مذكور اعمال مي‌شوند؟
آيا قوانين در 5 سال اخير محدودتر شده‌اند؟
محدوديتهاي فضايي كه اعمال مي‌شوند (برحسب‌مترمربع)
سطحي كه قوانين در آن سطح اعمال مي‌شوند
مجوزهاي موردنياز براي راه‌اندازي فروشگاههاي بزرگ و درخواست كسب جواز
حداكثر مهلت زماني براي جوابگويي به درخواست‌ها
استراليا
خير
-
-
-
-
-
اتريش
بله
بله
1800
ملي و محلي
بله
180
بلژيك
بله
بله
1000
ملي و محلي
بله
165
كانادا
خير
-
-
-
-
-
جمهوري چك
خير
-
-
-
-
-
دانمارك
بله
بله
00
ملي و محلي
بله
0
فنلاند
بله
بله
2000
ملي
0
0
فرانسه
بله
بله
300
محلي
بله
120
آلمان
بله
خير
1200
محلي
خير
0
يونان
بله
بله
2000-200
محلي
خير
0
مجارستان
بله
بله
2000
ملي
خير
0
ايرلند
بله (فقط در مورد فروشگاههاي غذايي)
بله
3000
محلي
0
0
ايتاليا
بله
خير
2500-1500
ملي و محلي
بله
180
ژاپن
بله
خير
500
ملي
بله
365
كره
بله
خير
3000
ملي
بله
20
مكزيك
بله
بله
5000
محلي
بله
21
هلند
خير
-
-
-
-
-
نروژ
بله
بله
3000
ملي
خير
00
لهستان
-
-
00
-
00
00
پرتغال
بله
بله
00
ملي و محلي
بله
60
اسپانيا
بله
بله
2500
ملي و محلي
بله
00
سوئد
خير
-
-
-
-
-
سوئيس
بله
بله
5000
ملي و محلي
خير
00
تركيه
بله
خير
00
محلي
بله
00
انگلستان
بله
بله
00
محلي
بله
00
اتحاديه اروپا
بله
خير
00
ملي و محلي
بله
0
ماخذ: پايگاه اطلاعاتي قوانين OECD
جدول (3) مقررات مربوط به ساعات كار فروشگاه
نام كشور
آيا قانوني بر ساعات كاري فروشگاه حاكم است؟
سطحي كه قوانين در آن سطح اعمال مي‌شوند
ساعت كار در روزهاي هفته
ساعات مجاز كار فروشگاه
حداكثرساعاتي كه هر فروشگاه مجاز است در طي هفته باز باشد
حداقل روزهاي تعطيلي اجباري در طي سال بر حسب روز
شنبه
يكشنبه
استراليا
بله
دولتي
بدون محدوديت
قانوني اعمال نشده
تا حدودي محدوديت وجود دارد
قانوني اعمال و حاكم نشده
قانوني حاكم و اعمال نشده
اتريش
بله
ملي و دولتي
19-6
17-6
00
66
60
بلژيك
بله
محلي
20-5
20-5
20-5
91
37
كانادا
بله
ملي و محلي
00
-
000
00
00
جمهوري‌چك
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
دانمارك
بله
ملي
بدون محدوديت
ازساعات 5 عصر به بعد تعطيل
تعطيل به استثناي بعضي‌روزها
از 5 عصر شنبه تا 6 صبح دوشنبه تعطيل
يكشنبه و تعطيلات ملي
فنلاند
بله
ملي
21-7
21-7
فقط ژوئن، جولاي، اگوست، دستامپر
81
00
فرانسه
بله
ملي
بدون محدوديت
بدون محدوديت
در طول سال فقط 5 تا يكشنبه
75
52 روز تعطيلات رسمي
آلمان
بله
ملي
18-6
16-6
تعطيل
70
00
يونان
بله
ملي و محلي
20-6
-
تعطيل
00
00
مجارستان
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
ايسلند
بله
ملي و محلي
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
..
5
ايرلند
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدويت
تعطيل به استثناي بعضي‌روزها
بدون محدوديت
بدون محدوديت
ايتاليا
بله
ملي و محلي
22-7
22-7
تعطيل به استثناي بعضي روزها
78
يكشنبه و تعطيلات ملي
ژاپن
بله
ملي
براي فروشگاههاي بزرگ تا بعد از ساعت 8 هم امكان باز بودن هست.
براي فروشگاههاي بزرگ تا بعد از ساعت 8 هم امكان باز بودن هست.
براي فروشگاههاي بزرگ تا 24 روز تعطيل در طي سال اختياري
-
براي فروشگاههاي بزرگ تا 24 روز تعطيل در طي سال اختياري
كره
خير
-
محدوديتي وجود ندارد
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
مكزيك
خير
-
محدوديتي وجود ندارد
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
هلند
بله
ملي
22-6
22-6
9 تا يكشنبه و طي سال
بدون محدوديت
بدون محدوديت
نيوزلند
بله
ملي
-
00
-
00
بدون محدوديت
نروژ
بله
ملي
21-6
18-6
تعطيل
00
00
لهستان
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
00
پرتغال
بله
ملي و محلي
4-6
4-6
4-6
متغير است
بدون محدوديت
اسپانيا
بله
دولتي و محلي
حداقل 72 ساعت در هفته
حداقل 72 ساعت در هفته
حداقل 8 روز بسته به مقررات منطقه‌اي متفاوت است
متغير است
متغير
سوئد
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
متغير
سوئيس
بله
دولتي و محلي
در زوريخ20-6
زوريخ 16-6
استثنا براي برخي فروشگاهها و مناطق توريستي
متغير
بدون محدوديت
تركيه
بله
دولتي و محلي
-
00
-
-
متغير
انگليس
بله
ملي و محلي
بدون محدوديت
بدون محدوديت
تعطيل
بدون محدوديت
-
ماخذ: پايگاه اطلاعات قوانين بين‌المللي OECD
نمودار(1) محدوديتهاي موجود در برخي از كشورهاي OECD
محدوديت قيمتي محدوديتهاي كاري موانع ورود
1
2
3
4
5
0
در جدول (4) بر اساس شدت عملي كه در اعمال هر يك از قوانين مورد اشاره در واحدهاي صنفي كشورهاي OECD براساس امتيازدهي از صفر تا شش آورده شده است، كه عدد صفر نشانگر شدت عمل كمتر در خصوص يك قانون در كشور و عدد شش نشانگر شدت عمل بيشتر مي‌باشد.
جدول (4) ميزان شدت عمل در اجراي قوانين مربوط به واحدهاي صنفي در كشورهاي OECD
نام كشور
نياز به مجوز براي شروع كار
نياز به مجوز براي استقرار فروشگاه
نياز به ثبت در دفاتر تجاري رسمي
قوانين خاص فروشگاههاي بزرگ
كنترلهاي قيمتي
مقررات مربوط به ساعات كار فروشگاهها
استراليا
0/2
0/0
0/0
0/0
0/0
5/5
اتريش
0/6
0/4
0/6
0/5
0/0
5/5
بلژيك
0/3
0/4
0/0
0/4
0/4
0/6
كانادا
0/2
0/2
0/0
0/0
0/3
5/3
جمهوري چك
0/2
0/2
5/1
0/0
0/1
0/0
دانمارك
-
0/6
0/0
0/4
0/1
5/5
فنلاند
0/6
0/0
0/0
0/3
0/1
5/5
فرانسه
0/6
0/4
0/3
0/6
0/3
5/5
آلمان
0/0
0/6
0/0
0/4
0/0
5/5
يونان
ادامه جدول (9)0/6
-
-
0/6
0/2
5/3
مجارستان
0/2
0/2
5/4
0/1
4/2
0/0
اسيلند
0/4
0/2
0/0
-
0/1
5/3
ايرلند
0/0
0/0
0/0
0/3
0/2
0/0
ايتاليا
0/4
0/4
0/0
0/4
0/2
5/3
ژاپن
-
-
0/6
0/6
5/1
5/5
كره
0/0
-
0/3
0/3
0/1
0/0
لوكزامورگ
-
-
-
-
-
-
مكزيك
0/4
0/4
0/0
0/1
0/3
0/0
هلند
0/2
-
0/0
0/0
0/0
5/5
نروژ
0/0
0/0
0/0
0/3
0/2
5/5
نيوزلند
-
-
-
-
0/0
0/0
لهستان
0/6
0/0
5/4
0/6
0/1
0/0
پرتغال
0/2
0/2
0/3
0/4
0/3
0/4
اسپانيا
0/3
0/2
0/0
0/3
0/3
0/4
سوئد
0/4
0/4
0/0
0/0
0/0
0/0
سوئيس
0/2
0/0
0/0
0/1
0/0
5/3
تركيه
0/6
0/2
5/1
-
0/2
5/3
انگليس
0/2
-
0/0
0/4
0/1
5/3
امريكا
-
-
-
-
-
-
ماخذ: پايگاه اطلاعاتي قوانين بين‌المللي OECD
بدين ترتيب مي‌توان گفت در خصوص قوانين مرتبط با اخذ مجوز براي شروع به كار، در واحدهاي توزیعی كشورهاي اتريش، فنلاند، فرانسه، يونان، لهستان و تركيه شدت عمل بيشتري اعمال مي‌گردد، ولي در خصوص قوانين مربوط به اخذ مجوز براي راه‌اندازي و استقرار يك واحد خردهفروشي، دانمارك و آلمان از قوانين سخت‌تري برخوردارند در خصوص قوانين خاص حاكم بر فروشگاههاي بزرگ، مقررات مربوط به ساعات كار واحدهاي توزیعی و بالاخره تشريفات ثبت رسمي به ترتيب كشورهاي فرانسه يونان، ژاپن، لهستان، بلژيك شدت عمل و محدوديتهاي بيشتري قايل مي‌شوند، در ايران نيز اجراي كليه قوانين فوقالذكر امري ضروري است.
عمده‌ترين محدوديت مربوط به بخش اول، شامل پيش‌نيازهاي لازم براي افتتاح و آغاز به فعاليت در بخش خردهفروشي است كه خود شامل تشريفات ثبت در دفاتر تجاري رسمي و اخذ مجوز و پروانه براي راه‌اندازي و گسترش يك واحد بازرگاني، موقعيت جغرافيايي و مكاني و وجود انحصارهاي مكاني براي يك‌سري محصولات خاص، مي‌شود. جدول (1) كشورهاي OECD را در زمينه مقررات مربوط به دسترسي بازار و موانع موجود در بخش ورود به بازار و عملكرد واحدها، دسته بندي كرده است.
طبق آمارهاي مستند پايگاه اطلاعاتي OECD، در 63 درصد از كشورهاي عضو OECD، براي راه‌اندازي يك واحد توزیعی، نيازي به ثبت رسمي وجود ندارد و در 13درصد از آنها راه‌اندازي واحد خرده فروشی ، حداكثر15 تا30 روز طول مي‌كشد. در 24درصد بقيه نيز بين 0تا 15 روز وقت صرف می شود . يكي از عمده ترین موانع توسعه خرده‌فروشي‌ها ، قوانين مرتبط با ناحيه‌بندي و موقعيت مكاني آن‌هاست. در 78درصد از كشورهاي OECD، قوانين و مقررات خاصي بر برنامه‌ريزي شهري وضع شده است.
جدول (1) اسامي كشورهاي OECD مشمول قوانين مربوط به دسترسي به بازار، حاكم بر بخش خردهفروشي در سال 1998
قوانين مربوطه
ثبت در دفاتر رسمي
اخذ مجوز يا پروانه
انحصار كالاهاي دارويي و برخي محصولات خاص
استراليا
جمهوري چك
فرانسه
ايتاليا
كره
هلند
مجارستان
در بيشتر كشورهاي OECD به استثناي:
نروژ
سوئيس
استراليا
فنلاند
ايرلند
-
اتريش
بلژيك
دانمارك
فرانسه
ايتاليا
سوئد
انگليس
مأخذ: پايگاه اطلاعاتي بين‌المللي قوانين OECD
اين جوازها شامل محدوديتهاي حاكم بر موقعيت مكاني_ جغرافيايي فروشگاه و مجوزهاي خاص براي استقرار و ناحيه‌بندي فروشگاهها مي‌شود. در ايران نيز به مجوز اتحاديه‌ها (پروانه کسب ) براي ایجاد فروشگاه نياز است. اما در پنج كشور استراليا، فنلاند، ايرلند، نروژ، سوئيس و ژاپن معيار مشخصي براي دريافت مجوز قبل از تأسيس وجود ندارد. علاوه بر دو مورد قبلي يك‌سري انحصارات قانوني ملي يا محلي براي تأسيس فروشگاههاي ارايه كننده بعضي از محصولات خاص، وجود دارد، كه شامل محصولات دارويي، دخاني و الكل مي‌باشد. حدود 56درصد از كشورهاي OECD با اين محدوديت روبه رو می باشد ، البته از لحاظ انحصار حاكم بر فروش نوع محصولات فوقالذكر با يكديگر متفاوت‌‌اند. در ايران نيز اين انحصارها به چشم مي‌خورد ضمن آن كه خريد و فروش برخي از كالاها مثل الكل و مواد مخدر ممنوع مي‌باشد. در هر حال وجود انحصارات محلي ، مانعي بر سر راه رقابت و محدودكننده انتخاب مصرف‌كنندگان خواهد بود. انحصارهاي حاكم بر فروش محصولات دارويي در ده كشور كه در جدول (2) مشخص شده‌اند، حاكم است. در مورد فروش الكل در كشورهاي فنلاند، ايسلند، نروژ، لهستان، سوئد و تركيه و در خصوص فروش توتون و تنباكو در استراليا، فرانسه، مجارستان، ايتاليا و اسپانيا اين محدوديت‌ها وجود دارد.
جدول (3) قوانين و مقررات ويژه فروشگاههاي بزرگ را در سال 1998 نشان مي‌دهد در اين جدول به وضوح مشخص است كه چه كشورهايي از اعضاي OECDبا اين محدوديت‌ها روبه‌‌رو بوده‌اند و در ضمن چه كشورهايي در پنج سال اخير با قوانين سخت‌تر و محدودكننده‌تري درگير بوده‌اند. علاوه بر آنچه كه در جدول (2)ذكر شد، طبق اطلاعات و آمار پايگاه قوانين بين‌المللي OECD در سال 1998 قوانين حداقل (سقف) فضا براي عرضه كالاها در 24درصد از كشورهاي OECD اصلاً موضوعيتي نداشته است. اين كشورها عبارت‌اند از: استراليا، كانادا، جمهوري چك، هلند و سوئد. اما در ساير كشورها حداقل مساحت تعيين شده در قانون براي واحدهاي عرضه كننده كالاها، از كشوري به كشور ديگر متفاوت است. اين حداقل مساحت از 300 مترمربع در فرانسه تا 5000 مترمربع و بيشتر در سوئيس و مكزيك متفاوت مي‌باشد. در بيشتر كشورهايOECD اين حداقل كمتر از هزار مترمربع است. قابل ذكر است در بيشتر كشورهايي‌كه در آنها قوانين مربوطه به حداقل متراژ واحد توزیعی كمتر است ، مدت زمان انتظار براي دريافت مجوز معمولاً بيشتر مي‌باشد ، مثلاً در كشور فرانسه كه حداقل متراژ ايجاد واحد صنفي300 مترمربع مي‌باشد ، زمان انتظار براي كسب مجوزهاي لازم تا چهار ماه نیز طول مي‌كشد، در حالي كه در كشورهايي كه حداقل متراژ بيشتر است مانند كشورهاي كره و مكزيك اين دوره حدود بيست روز طول مي‌كشد.
بخش ديگري از قوانين حاكم براين واحدها مربوط به محدوديت زمان فعاليت (ساعت كاري) و نحوه تعيين قيمت‌ها، مي‌باشد. محدوديتهاي مربوط به ساعات كاري به واسطه قانون كار يا به منظور حمايت از نيروي كار يا به دلايل مذهبي و غيره وضع مي‌گردد كه درحدود 74 درصد از كشورهاي OECD اين محدوديت قانوني حاكم است.فهرست كامل اين كشورها همراه ساعات و روزهاي كاري مجاز و حداقل تعطيلات اجباري در طي سال در جدول (2) در سال 1998 به خوبي مشخص است. اين وضعيت در مورد ساعات كاري بر اساس قانون نظام صنفي در ايران نيز اعمال مي‌گردد. در ميان كشورهاي OECD تنها جمهوري چك، مجارستان، ايرلند، كره، مكزيك، لهستان و سوئد در اين زمينه قوانين خاصي ندارند.
يكي ديگر از موانع محدودكننده فعاليت و عملكرد بخش توزيع و به طور كلي واحدهاي بازرگاني اعمال كنترلهاي قيمتي است. اين محدوديت‌ها در مورد محصولات دارويي، توتون و تنباكو، بنزين و تا حدي الكل و مواد غذايي اساسي خاص اعمال مي‌گردد. به طور كلي در 75درصد از كشورهاي OECD، كنترلهاي قيمتي بر بخش خردهفروشي اعمال مي‌شود. در فرانسه و بلژيك اختيارات نظارتي حاكم بر قيمت‌ها و عملكرد واحدها نسبتاً بالاست و در كنار آن كشورها اتريش، لهستان، يونان و ژاپن هم در اين زمينه از مقررات سختي برخوردار می باشند.
جدول (2) قوانين و مقررات خاص حاكم بر فروشگاههاي بزرگ (1998)
نام كشور
آيا قوانين مذكور اعمال مي‌شوند؟
آيا قوانين در 5 سال اخير محدودتر شده‌اند؟
محدوديتهاي فضايي كه اعمال مي‌شوند (برحسب‌مترمربع)
سطحي كه قوانين در آن سطح اعمال مي‌شوند
مجوزهاي موردنياز براي راه‌اندازي فروشگاههاي بزرگ و درخواست كسب جواز
حداكثر مهلت زماني براي جوابگويي به درخواست‌ها
استراليا
خير
-
-
-
-
-
اتريش
بله
بله
1800
ملي و محلي
بله
180
بلژيك
بله
بله
1000
ملي و محلي
بله
165
كانادا
خير
-
-
-
-
-
جمهوري چك
خير
-
-
-
-
-
دانمارك
بله
بله
00
ملي و محلي
بله
0
فنلاند
بله
بله
2000
ملي
0
0
فرانسه
بله
بله
300
محلي
بله
120
آلمان
بله
خير
1200
محلي
خير
0
يونان
بله
بله
2000-200
محلي
خير
0
مجارستان
بله
بله
2000
ملي
خير
0
ايرلند
بله (فقط در مورد فروشگاههاي غذايي)
بله
3000
محلي
0
0
ايتاليا
بله
خير
2500-1500
ملي و محلي
بله
180
ژاپن
بله
خير
500
ملي
بله
365
كره
بله
خير
3000
ملي
بله
20
مكزيك
بله
بله
5000
محلي
بله
21
هلند
خير
-
-
-
-
-
نروژ
بله
بله
3000
ملي
خير
00
لهستان
-
-
00
-
00
00
پرتغال
بله
بله
00
ملي و محلي
بله
60
اسپانيا
بله
بله
2500
ملي و محلي
بله
00
سوئد
خير
-
-
-
-
-
سوئيس
بله
بله
5000
ملي و محلي
خير
00
تركيه
بله
خير
00
محلي
بله
00
انگلستان
بله
بله
00
محلي
بله
00
اتحاديه اروپا
بله
خير
00
ملي و محلي
بله
0
ماخذ: پايگاه اطلاعاتي قوانين OECD
جدول (3) مقررات مربوط به ساعات كار فروشگاه
نام كشور
آيا قانوني بر ساعات كاري فروشگاه حاكم است؟
سطحي كه قوانين در آن سطح اعمال مي‌شوند
ساعت كار در روزهاي هفته
ساعات مجاز كار فروشگاه
حداكثرساعاتي كه هر فروشگاه مجاز است در طي هفته باز باشد
حداقل روزهاي تعطيلي اجباري در طي سال بر حسب روز
شنبه
يكشنبه
استراليا
بله
دولتي
بدون محدوديت
قانوني اعمال نشده
تا حدودي محدوديت وجود دارد
قانوني اعمال و حاكم نشده
قانوني حاكم و اعمال نشده
اتريش
بله
ملي و دولتي
19-6
17-6
00
66
60
بلژيك
بله
محلي
20-5
20-5
20-5
91
37
كانادا
بله
ملي و محلي
00
-
000
00
00
جمهوري‌چك
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
دانمارك
بله
ملي
بدون محدوديت
ازساعات 5 عصر به بعد تعطيل
تعطيل به استثناي بعضي‌روزها
از 5 عصر شنبه تا 6 صبح دوشنبه تعطيل
يكشنبه و تعطيلات ملي
فنلاند
بله
ملي
21-7
21-7
فقط ژوئن، جولاي، اگوست، دستامپر
81
00
فرانسه
بله
ملي
بدون محدوديت
بدون محدوديت
در طول سال فقط 5 تا يكشنبه
75
52 روز تعطيلات رسمي
آلمان
بله
ملي
18-6
16-6
تعطيل
70
00
يونان
بله
ملي و محلي
20-6
-
تعطيل
00
00
مجارستان
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
ايسلند
بله
ملي و محلي
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
..
5
ايرلند
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدويت
تعطيل به استثناي بعضي‌روزها
بدون محدوديت
بدون محدوديت
ايتاليا
بله
ملي و محلي
22-7
22-7
تعطيل به استثناي بعضي روزها
78
يكشنبه و تعطيلات ملي
ژاپن
بله
ملي
براي فروشگاههاي بزرگ تا بعد از ساعت 8 هم امكان باز بودن هست.
براي فروشگاههاي بزرگ تا بعد از ساعت 8 هم امكان باز بودن هست.
براي فروشگاههاي بزرگ تا 24 روز تعطيل در طي سال اختياري
-
براي فروشگاههاي بزرگ تا 24 روز تعطيل در طي سال اختياري
كره
خير
-
محدوديتي وجود ندارد
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
مكزيك
خير
-
محدوديتي وجود ندارد
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
هلند
بله
ملي
22-6
22-6
9 تا يكشنبه و طي سال
بدون محدوديت
بدون محدوديت
نيوزلند
بله
ملي
-
00
-
00
بدون محدوديت
نروژ
بله
ملي
21-6
18-6
تعطيل
00
00
لهستان
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
00
پرتغال
بله
ملي و محلي
4-6
4-6
4-6
متغير است
بدون محدوديت
اسپانيا
بله
دولتي و محلي
حداقل 72 ساعت در هفته
حداقل 72 ساعت در هفته
حداقل 8 روز بسته به مقررات منطقه‌اي متفاوت است
متغير است
متغير
سوئد
خير
-
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
بدون محدوديت
متغير
سوئيس
بله
دولتي و محلي
در زوريخ20-6
زوريخ 16-6
استثنا براي برخي فروشگاهها و مناطق توريستي
متغير
بدون محدوديت
تركيه
بله
دولتي و محلي
-
00
-
-
متغير
انگليس
بله
ملي و محلي
بدون محدوديت
بدون محدوديت
تعطيل
بدون محدوديت
-
ماخذ: پايگاه اطلاعات قوانين بين‌المللي OECD
نمودار(1) محدوديتهاي موجود در برخي از كشورهاي OECD
محدوديت قيمتي محدوديتهاي كاري موانع ورود
1
2
3
4
5
0
در جدول (4) بر اساس شدت عملي كه در اعمال هر يك از قوانين مورد اشاره در واحدهاي صنفي كشورهاي OECD براساس امتيازدهي از صفر تا شش آورده شده است، كه عدد صفر نشانگر شدت عمل كمتر در خصوص يك قانون در كشور و عدد شش نشانگر شدت عمل بيشتر مي‌باشد.
جدول (4) ميزان شدت عمل در اجراي قوانين مربوط به واحدهاي صنفي در كشورهاي OECD
نام كشور
نياز به مجوز براي شروع كار
نياز به مجوز براي استقرار فروشگاه
نياز به ثبت در دفاتر تجاري رسمي
قوانين خاص فروشگاههاي بزرگ
كنترلهاي قيمتي
مقررات مربوط به ساعات كار فروشگاهها
استراليا
0/2
0/0
0/0
0/0
0/0
5/5
اتريش
0/6
0/4
0/6
0/5
0/0
5/5
بلژيك
0/3
0/4
0/0
0/4
0/4
0/6
كانادا
0/2
0/2
0/0
0/0
0/3
5/3
جمهوري چك
0/2
0/2
5/1
0/0
0/1
0/0
دانمارك
-
0/6
0/0
0/4
0/1
5/5
فنلاند
0/6
0/0
0/0
0/3
0/1
5/5
فرانسه
0/6
0/4
0/3
0/6
0/3
5/5
آلمان
0/0
0/6
0/0
0/4
0/0
5/5
يونان
ادامه جدول (9)0/6
-
-
0/6
0/2
5/3
مجارستان
0/2
0/2
5/4
0/1
4/2
0/0
اسيلند
0/4
0/2
0/0
-
0/1
5/3
ايرلند
0/0
0/0
0/0
0/3
0/2
0/0
ايتاليا
0/4
0/4
0/0
0/4
0/2
5/3
ژاپن
-
-
0/6
0/6
5/1
5/5
كره
0/0
-
0/3
0/3
0/1
0/0
لوكزامورگ
-
-
-
-
-
-
مكزيك
0/4
0/4
0/0
0/1
0/3
0/0
هلند
0/2
-
0/0
0/0
0/0
5/5
نروژ
0/0
0/0
0/0
0/3
0/2
5/5
نيوزلند
-
-
-
-
0/0
0/0
لهستان
0/6
0/0
5/4
0/6
0/1
0/0
پرتغال
0/2
0/2
0/3
0/4
0/3
0/4
اسپانيا
0/3
0/2
0/0
0/3
0/3
0/4
سوئد
0/4
0/4
0/0
0/0
0/0
0/0
سوئيس
0/2
0/0
0/0
0/1
0/0
5/3
تركيه
0/6
0/2
5/1
-
0/2
5/3
انگليس
0/2
-
0/0
0/4
0/1
5/3
امريكا
-
-
-
-
-
-
ماخذ: پايگاه اطلاعاتي قوانين بين‌المللي OECD
بدين ترتيب مي‌توان گفت در خصوص قوانين مرتبط با اخذ مجوز براي شروع به كار، در واحدهاي توزیعی كشورهاي اتريش، فنلاند، فرانسه، يونان، لهستان و تركيه شدت عمل بيشتري اعمال مي‌گردد، ولي در خصوص قوانين مربوط به اخذ مجوز براي راه‌اندازي و استقرار يك واحد خردهفروشي، دانمارك و آلمان از قوانين سخت‌تري برخوردارند در خصوص قوانين خاص حاكم بر فروشگاههاي بزرگ، مقررات مربوط به ساعات كار واحدهاي توزیعی و بالاخره تشريفات ثبت رسمي به ترتيب كشورهاي فرانسه يونان، ژاپن، لهستان، بلژيك شدت عمل و محدوديتهاي بيشتري قايل مي‌شوند، در ايران نيز اجراي كليه قوانين فوقالذكر امري ضروري است.
